سنوورە دەستکردەکان بڕووخێنن”
نوسینی: فەرەیدون کونجرینی
چۆن بتوانین سنوورە دەستکردەکان برووخێنین ؟
ســستی و هاوڕانەبوونمان لە چییەوە سەر چاوەی گرتەوە؟
چین ئەو هۆکارانەی هانمان دەدا هەنگاوەکانمان خێراتربەکەین؟
بێدەنگ بوون و خۆبەخاوەن نەکردەنی داواکانمان لە ئەستۆی کێدایە؟
ڕووخاندنی سنوورە دەستکردەکان
پێویستی بە پلانی دەستوورێکی یەکگرتوو هەیە” پێویستە لە کۆنگرەی نەتەوەیدا دەستوورێکی یەکگرتوو کە ڕۆڵ و ئەرکی هەر پارچەیەک و پەیوەندییەکان لەگەڵ یەکتر دیاری بکات” پێویستە ڕەوایەتی سیاسی و کۆمەڵایەتی لە نێوان چوار هەرێمەکە بەهێز بکرێت بەو ڕێکارانەی لای خوارەوە” ئەمە دەتوانێت لە ڕێگەی کۆنگرەی نیشتمانی و دەستەیەکی بەڕێوەبردنی هاوبەش بۆ هەرێمەکان ڕێکیبخات” ببێتە پلان بۆ ڕزگارکردنی خۆرهەڵات و باکوری کوردستان. سنوورە دەستکردەکان تەنیا بە یەکێتی دەشکێنرێن، پێویستە حزبەکان لە پێناو نەتەوەدا خۆبگۆڕن. گەنجان بەرپرسیارێتی پێکەوەژیان لە ئەستۆ بگرن. جیهان ببینێت کە کورد یەکێتییەکەی پێشکەوتووی جیهانە، نەک تەنیا ڕەوشتی شەڕ.
سەرچاوەی هۆکارەکانی سستی و هاوڕانەبوون؟
حزبە کوردیەکان وایانکردوە گەل پەرتبکەن و متمانە بەخۆ نەمێنێت کە ناکۆکیی نێوانیان سەرچاوەیەتی، جیاوازیی کولتوری، زمان و نەریتی پارچەکان، کەمی پەروەردەی نەتەوەیی، نەبوونی ئایدۆلۆژیای فەرمی، تێنەگەیشتن لە سیاسەتی دەوڵەتە داگیرکارەکانی تورکیا، ئێران، عێراق، سووریا وەک هەمیشە هەوڵ دەدەن کورد بە پارچەپارچە بەڕێوەبەن، پشتگیریی سنوورداری وڵاتە ڕۆژئاوایییەکان تەنیا لە کاتی پێویستدا پشتگیریی کورد دەکەن.
داواکانمان لە ئەستۆی کێیە؟
سەرکردایەتیی سیاسی حیزبەکان ڕێگەچارەی سەرەکیین، پێویستە حیزبەکان لە پێناو نەتەوەدا خۆبەخاوەنداری گەل یەکبخەن و کۆمیتەی یەکێتی پێکبهێنن. کۆمەڵگەی مەدەنی هۆشیاربکەنەوە لە ڕێگەی ڕۆڵی ڕەسەنی ڕێکخراوە ناحکومییەکان (NGOs) لە پەیوەندیکردنی پارچەکان. بەتایبەت گەنجان، پێکەوەبەستنی گەنجانی پارچەکان لە ڕێی ئەلیکترۆنی. دامەزراندنی پەیمانگایەکی یەکێتی تایبەت بۆ ڕاهێنانی ڕۆشنبیرانی داهاتوو.
لە ڕوانگەی نێودەوڵەتی: کۆڕی جیهانیی کورد ببسترێ پێکھێنانی کۆڕێکی جیهانی بۆ کوردەکانی دەرەوەی وڵات (ڕەوەندی کوردی) پشتبەستن بە یاسای نێودەوڵەتی: بەکارهێنانی دادگای نێودەوڵەتی بۆ تۆمەتبارکردنی جینۆساید و چەوسانەوەی کورد.
هیچ کەسێک بێبەش نییە لە ئەرکی نەتەوەیی و نیشتیمانی، با پێکەوەژیان بەڕێوەبەرین داوابکەیین سەرکردەکان لە پلەکانی خۆیان بێنە خوارەوە و گوێ لە داواکاری خەڵک بگرن، با گەلانی جیهان ببینێت کە کورد نەتەوەیەکی زیندووە، نەک تەنیا “کێشەیەکی سیاسی” بێدەنگی و خۆبەخاوەننەکردنی داواکان تاوانێکی مێژووییە کە تەنیا بە کردار دەشکێنرێت. با بە یەکدەنگی پێکەوەژیان و ئازایەتیمان ئەم بێدەنگییە بشکێنین!
“یەکڕیزی” تەنیا ڕێگای ڕزگاربوونی گەلی کوردە”
“لە مێژووی تاریکی چەوسانەوەو ناڕەزاییەوە، گەلی کورد بە ‘یەکڕیزی’ەوە ڕزگاری بووە” وەبەهۆی ململانێی سیاسی و پشتکردن لەیەکتری پەرتبوون و چەندین جار داڕمانی سیاسی و نسکۆی شۆڕشیان بەسەردا هاتووە، ئەمڕۆ لە سەردەمێکداین کە جیهان بەخێرایی دەگۆڕێت کە چەقی گۆڕانکارییەکان ڕۆژهەڵاتی ناوڕاستە” لەم وەرزەدا کۆک و تەبا نەبیین دۆخی فەرمان ڕەوای تێکدەچێت و دەگەڕێینەوە بۆ دۆخی شۆڕش و ڕامیاری پێش ١٠٠ ساڵی ڕابوردوو، دەکرێ ڕوداوەکانی ڕابووردو هەڵــە ناوخۆیی و دەرەکییەکان وانەو پەندی لێوەربگیرێت”
چۆن لە پارچەکانی کوردستان یەکڕیزی و پێکەوە کارکردنمان ڕێکبخەیین، سەرەتا پێداچوونەوەی سیاسەتی حزبەکان چونکە حزب ئامرازی گەلە نەک پێچەوانە، پێویستە ئاراستەکان لە کۆنگرەی حزبەکاندا ڕابگەیەندرێ و هاندەربن” کۆنگرەی نەتەوەی کۆکردنەوەی نوێنەرانی چوار پارچە لە ژوورێکی یەکێتیدا کۆبکاتەوە تا ئەوکاتەی ڕێککەوتنێکی گشتگیری ئەنجام دەدرێ، (یەکێتی و یەکڕیزی هەڵبژاردە نییە فەڕزە) یەکڕیزی تەنیا وشە نییەو ئەرکێکی مێژوویییە! با مێژوو بە بیرەوەرییەکی نوێوە بنوسینەوەو کوردستانێکی یەکگرتوو پێکبهێنین، کە تێیدا هیچ سنوورێکی دەستکرد نەبێت،
لەم وەرزەدا خەونێکی هاوبەش هەیە. دەبا ئەمڕۆ دەستپێبکەین و بیکەینە کردارێکی ڕاستەقینە، با هەموومان لە سەر پرسە نیشتیمانیەکان کۆکو تەباو یەك دەنگی بۆ هەرچوار پارچەی کوردستان پێكبێنین په‌یوه‌نیه خوازراوه‌کانی نێوان قامیشلی و دیاربه‌کرو هه‌ولێرو کرماشان بێ سنوورکه‌ین، سەرەتا لاوەکانمان هۆشیاربکەینەوە و گەنجانی کورد لە پارچە جیاوازەکان بە ئینتەرنێت پێکەوە ببەستین لەسەر شێوە خەباتێك کە ئازایانەو خۆبەختانە هەوڵەکانمان چڕکەینەوە بۆ یه‌كخەستن و لەیه‌ك تێگەیشتەن و بڕوابەیك بوون دروستکه‌ین، ئه‌مه سه‌ره‌تای بونمانه ئه‌وئامانجه به‌دی دێنێت که نیشتمانمان ده‌یخوازێت،
یەکڕیزی کورد “لە خەونەوە بۆ ڕاستی”
یەکڕیزی گەلی کورد و پێکەوەژیان پێویستی بە کەسانێکی متمانەپێکراوە لەو ئامانجەی هەر تاکێکی کورد لە پێناو خاک و ئاڵاو کولتورو زمانی دایک گرتویەتەبەر بۆ شکاندنی سنوورە دەستکردەکان” هەریەک لە خوێنەران پێداچوونەوەی مێژوویی و کۆمەڵایەتیان تێپەراندوەو شارەزان لە ڕابوردوی گەلەکەمان و پێکھاتەی نموونەییان لەبەر چاوداهەیە، با لەم پڕۆژەدا بەشداربێت.
بە کورتی شۆڕشی (١٩٢٥) شێخ سەعیدی پیران و مەهاباد (١٩٤٦) نمونەیەکی یەکێتیی کورتخایەن بوو” ڕاپەڕینی ١٩٩١ سەرکەوتنی یەکڕزی بەرەی کوردستانی لێپێکهێندراو هەرێمێکی کوردستان بە ئازادی مایەوە، دیسان شۆڕشی باکوری کوردستان لە ساڵی (١٩٧٨) سەرهەڵدانێکی نوێ هاتەکایەی خەباتی ڕزگاریخوازی کوردستانیان و پارتی کرێکارانی کوردستان وەک پارتێکی کوردی بە بەشداربوونی ٢٣ ئەندام گەشەی کردو پاش ساڵانێک یەکێک لە ئامانجەکانی ئازادکردنی خۆرئاوای کوردستان و لە ئێستادا بەردەوامە تا تەواوی کوردستان و گەل لە ژێردەستەیی ڕزگار دەبێ.
ئێمە بمانەوێ خاکی کوردستان ئازادبکرێت و گەلانی ناوچەکە سەروەربن نابێت پشتبەستوبین بە پەیوەندیە سیاسیەکانی (تورکیا، ئێران، عێراق، سووریا) دەبێت بە ئاشتی یان کودەتا و بەرەنگاربونەوە خۆمان لە ژێردەستەیی ڕزگاربکەیین، ئەم جۆری سەرکەوتنە سەرەتای دەوێ وەک نمونەی یەکڕیزی شۆڕشی مەهابات و بەرەی کوردستانی کە دوو پلانی سەرکەوتوبوو بەهۆی هاودەنگی هاوبیرو یەکڕیزی ڕۆشنبیرو سیاسی و خەڵک تواندرا ببێتە مێژویەک وانەی لێفێربین بۆ بەئامانج گرتنی کارێکیتر، پێویستی بە یەکڕیزی ئەوەیە هەلێکی باش ڕەخساوە بۆ گەلەکەمان کەلە مێژووماندا بەخۆمانەوە نەبینیوەو تێیدانەبویین، کە ئێستا زۆرینەی هیواکان بەدیهاتوە خۆ ئەگەر دەستنەگریین بە کڵاوەکەمانەوە بــا دەیبات و ئەوەی ڕستومانە دەبێتەوە بە خوری، چیرۆکی سەرکەوتنی شەڕی شەنگال و کۆبانی یان خۆپێکەوەژیانی ڕۆژئاوا بکەینە نمونەو یەکڕیزی” پێکەوەژیان”ڕزگاری بەرپاکەیین.
“کورد وەک هێزی یەکگرتووی ئاسایشی جیهان خۆی ناساند”
لە پاش ڕاپەڕینی بەهاری ٩١ دوەم ڕەخساندن سەرهەڵدانی داعش و کارەساتی شەنگال بوو دەیتوانی یەکڕیزی کورد لە هێزی یەکگرتویی خۆجێگەبکاتەوەو سوپایەکی یەکگرتو دامەزرێت” بەڵام ئەو دوو ڕوداوە بەرهەمی تەنها شۆڕشی خۆرئاوای بەهێزکردوو بونە جێی متمانەی گەلانی کوردستان، چونکە شەڕی دژی تیرۆر (داعش) و ڕۆڵی کورد وەک هێزی یەکگرتوو نیشان دەدا” لە هەمان وەرزدا باشوری کوردستان بە هۆی ململانێ و بەرژەوەندیەکان نەیانتوانی یەکبگرنەوە، بەڵام لە ئێستاو داهاتوی نزیکدا دەتواندرێ ئەوە ڕوبدات سوپایەکی بەهێزو یەکگرتوو هیوابەخشبێت بۆ باشورو پارچەکانی تری کوردستان،
ئەم وتارە ڕا و بۆچوونی تایبەتی نووسەر خۆیەتی.
