گوڵان فەهیم: خاوەندارێتی لەرێبەر ئ*ا*پ*ۆ پووچەڵ كردنی پیلانگێڕی سەر گەلانە

هاوسەرۆکی کۆدار گوڵان فەهیم سەبارەت بە گرینگی کەمپێنی “ئازادی بۆ ڕێبەری گەلان” قسەی کرد و وتی: “خاوەنداری لەسیستەمی كۆنفیدرالیزمی دیموكراتیك، دەتوانیت رێگری بکات لە شەڕ، سیستەمی قڕكردن، گۆشەگیری ئیمڕاڵی و پیلانگێڕی لەسەر گەلان پووچەل بکاتەوە”.

هاوسەرۆكی كۆنگرەی كۆمەڵگەی ئازاد و دیموكراتیك “كۆدار” گوڵان فەهیم سەبارەت بە هەڵمەتی ئازادی جەستەی رێبەر ئ*ا*پ*ۆ و چارەسەری پرسی كورد بۆ ئاژانسی فورات نیوز دەنرخێنێت و دەڵێت: “ئەو پیكهاتانەی ئەو هەڵمەتەیان دەست پیكرد لەو باوەڕدان كە رێبەر ئاپۆ تاكە كەسە كە بۆچارەسەری قەیرانەكان چارەسەری پێیە”، ئەوەش ئیفادەی ئەوە دەکات كە رێبەر ئاپۆ بەساڵانە لەزیندانی ئیمڕالی رەنجێكی زۆری بۆ هەموو مرۆڤایەتی، ژنان، گەنجان و هەموو كۆمەڵگەكان داوە. ئەمڕۆكە ئەو گەلانە بەو هەڵمەتە وەڵامی ئەو رەنجەی رێبەر ئاپۆ دەدەنەوە و لەهەمانكاتدا دەتوانین ئەوە بڵێین كە هەموو گەلانی بن دەست، ژن، جوان و هەموو كۆمەڵگە و مرۆڤایەتی رزگاربوونی خۆیان لەپرۆژە و پارادیگمای رێبەر ئ*ا*پ*ۆ دا دەبیننەوە”.

گوڵان فەهیم هاوكات پێوایە؛ “وەكو كۆدار لەكەسایەتی هەر یەك لەو چین و توێژ و دام و دەزگا و دامەزراوەیەك و كۆمەڵگە و گەلێك كە خاوەندارێتی لەو هەڵمەتە دەكەن و هەموو ئەو كەسانەی لەو هەڵمەتەدا بەشدارن سڵاو و پێزانینی خۆمانیان ئاراستە دەكەین. لەو باوەڕەشداین كە خاوەندارێتی لەو هەڵمەتە رۆژبەرۆژ زیاتر ببێ و چالاكیەكان زیاتر و دەوڵەمەندتر ببەن. بەتایبەتی لەئاستی سیاسی و یاساییدا چەندە چالاكیەكان بەرفراوان و بەهێزتر و جەماوەریانەتر ببێ، ئەوەندە دەتوانێت لەرووی سیاسی و یاساییەوە بەكاریگەر بێت ئەو زەخت و گۆشارەی لەسەر رێبەر ئاپۆ لەسیاسەتی قڕكردن و ئەشكەنجەی ئیمڕاڵی بەڕێوە دەچێت، كەم بكاتەوە و تەنانەت دەتوانێت سیستەمی ئەشكەنجە و قڕكردن بێكاریگەر و پیلانگێڕیش پووچەڵ بكات”.

لەبەشێكی تری هەڵسەنگاندنەكانی دا هاوسەرۆكی كۆدار”گۆڵان فەهیم” تیشك دەخاتە سەر بەرخۆدانی بیست و پێنج ساڵەی رێبەر ئ*ا*پ*ۆ لەزیندانی ئێمڕاڵی و دەڵێت:”ئەو بەرخۆدانە، دژ بەمۆدێرنیتەی سەرمایەداری و بەرخۆدانێكی مێژوویی و واتادارە.رێبەر ئاپۆ نوێنەرایەتی هێڵێك دەكات. رێبەرتی لەقۆناخی ئیمرالی دا پارادیگمایەكی نوێ لەسەر ئەساسی، كۆمەڵگەیەكی دیموكراتیك، ئیكۆلۆژیك و ئازادی ژن بۆ ئەوەی هەر كەس بتوانێت بەئازادی و دیموكراتی تێدا بژی و زیهنیەتی ئەو سیستەمەی بۆنیاد نا و لەبەرامبەر بەسیستەمی سەرمایەداری، رێبەر ئ*ا*پ*ۆ لەقۆناخی ئیمڕاڵیدا سیستەمی كۆنفیدرالیزمی دیموكراتیكی پێشخست و بۆ ئەوەش وەرچەرخانی زیهنی وەكو ئەساسی ئەو تێكۆشانە هەڵسەنگاند و ئەو وەرچەرخانەشی سەرەتا لەكەسایەتی خۆیدا بەبنەما گرت”.

گوڵان فەهیم هەڵمەتی ئازادی جەستەیی بۆ رێبەر ئ*ا*پ*ۆ و چارەسەری پرسی كوردی لەسەر ئاستی رۆژهەڵاتی كوردستان شرۆڤە دەكات و روڵی روشنبیران لەو رووە دەستنیشان دەكات و دەڵێت:” لەرۆژهەڵاتی كوردستان و لەساڵی ١٩٩٩دا گەلی كورد بەدیلگرتن و رفاندنی رێبەر ئ*ا*پ*ۆ خاوەندارێتی خۆیان نیشاندا و دەنگی رێبەرتی لەهەر شوێنێكی رۆژهەڵاتی كوردستان و ئیران بڵاوبوویەوە. بەتایبەتی گەل لەرۆژهەڵاتی كوردستان و لەسەر ئاستی هەموو گەلانی ئێراندا پیلانگێڕیان شەرمەزار كرد و ئەو پیلانگێڕیەیان رەت كردەوە. بەتایبەتی دوای شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی ئەو رەنج و تێكۆشانە دەستکەوتی بێ هاوتای هێنا ئاراوە”.

گوڵان فەهیم سەبارەت بەو شەڕ و ئاڵۆزیانەی لەرۆژهەڵاتی ناوین لەنێوان حەماس و ئیسرائیل یا خود لەنێوان ئۆكرانیا و روسیا دەڵێت؛ لەرابردوودا رێبەر ئاپۆ پێشبینی هەڵگیرساندنی ئەو شەڕانەی كردبوو و بۆ ئەوەی پیش بەو شەڕانە بگرێت سیستەمی مۆدێڕنیتەی دیموكراتیك و كۆنفیدرالیزمی دیموكراتیكی پێشنیار كرد بۆ ئەوەی هەموو گەل و نەتەوە و ئەتنیك و چین و توێژێك بەئازادانە و دیموكراتیانە بژین.

گوڵان فەهیم ئاماژەی بەوەش كرد كە ئەو شەڕانەی روودەدەن، شەڕی نێوان دەسەڵاتداران و هێزە هەژەمۆنخوازەكانە. شەڕی نێوان دەوڵەتانە و تەنیا گەلان لەو شەڕانەدا دەبنە قوربانی. هەر بۆیەش بۆ ئەوەی پێش بەو شەڕانە بگیردرێت خاوەندارێتی لەرێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كورد و یەكێتی نێوان گەلان بكەن و بەوەش ئەو پیلانگێڕیەی لەكەسایەتی رێبەر ئاپۆ لەدژی هەموو گەلان و چین وتوێژەكانی كۆمەڵگە پێكهاتووە پووچەڵ بكەنەوە.

دەقی هەڵسەنگاندنەكە:

ـ كەمپینی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كورد دەستی پێ كرد و بەهێزەوە بەردەوامە. بەپێشەنگایەتی ژنان، گەنجان و دۆستانی گەلی كورد و ئازادیخوازان پشتگیری و هاوكاری بۆ ئەم هەڵمەتە پێكهات. تەنیا بەو هەڵمەتە پشتیوانی پێكنەهات، بەڵكو ئەو پێكهاتانە لەو باوەڕدانە كە رێبەر ئاپۆ تاكە كەسە كە بۆ چارەسەركردنی ئەو قەیران و كێشانەی لەئاستی جیهاندا لەئارادایە، تەنیا بە رێگەی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆیە پێكدێت، بۆیە وەها پێناسەیان كرد و ئەوەش بەچ واتایەك دێ. ئەوە ئیفادەی ئەوەیە كە رێبەر ئاپۆ بەساڵانە لەزیندانی ئیمڕاڵی رەنجێكی زۆری داوە، بۆ هەموو مرۆڤایەتی، بۆ ژنان، گەنجان، بۆ هەموو كۆمەڵگەكان و مرۆڤایەتی بەراستی رێبەر ئاپۆ رەنجێكی مەزنی داوە. ئەمڕۆكە ئەو گەلانە بەو هەڵمەتە وەڵامی ئەو رەنجەی رێبەر ئاپۆ دەدەنەوە و لەهەمانكاتدا دەتوانین ئەوە بڵێین كە هەموو گەلانی بن دەست، ژن، جوان و هەموو كۆمەڵگە و مرۆڤایەتی رزگاربوونی خۆیان لەپرۆژە و پارادیگمای رێبەر ئاپۆ دا دەبینن و لەسەر ئەو ئەساسە تێدەكۆشن و گەلێك چالاكی بەرێوە دەبەن.

وەكو كۆدار لەكەسایەتی هەر یەك لەو چین و توێژ و دام و دەزگا و دامەزراوەیەك و كۆمەڵگە و گەلێك كە خاوەندارێتی لەو هەڵمەتە دەكەن و هەموو ئەو كەسانەی لەو هەڵمەتەدا بەشدارن سڵاو و پێزانینی خۆمانیان ئاراستە دەكەین. لەو باوەڕەشداین كە خاوەندارێتی لەو هەڵمەتە رۆژبەرۆژ زیاتر ببێ و چالاكیەكان زیاتر و دەوڵەمەندتر ببەن. بەتایبەتی لەئاستی سیاسی و یاساییدا چەندە چالاكیەكان بەرفراوان و بەهێزتر و جەماوەریانەتر ببێ، ئەوەندە دەتوانێت لەرووی سیاسی و یاساییەوە بەكاریگەر بێت ئەو زەخت و گۆشارەی لەسەر رێبەر ئاپۆ لەسیاسەتی قڕكردن و ئەشكەنجەی ئیمڕاڵی بەڕێوە دەچێت، كەم بكاتەوە و تەنانەت دەتوانێت سیستەمی ئەشكەنجە و قڕكردن بێكاریگەر و پیلانگێڕیش پووچەڵ بكات. بۆیەش ئەم هەڵوێستە، هەڵوێستێكە مایەی پێزانینە و خاوەندارێتی كردن دەبێت لەلایەن هەر كەسێكەوە پێكبێت. وەكو هەموو لایەك دەزانن، ماوەی سێ ساڵەی سیاسەتی ئەشكەنجە و گۆشار و گۆشەگیری لەئیمڕاڵی هەرچی دەچێت قووڵتر و بەرفراوانتر دەبێت و بەدرێژایی ئەم سێ ساڵە هیچ زانیاریەك لەرێبەر ئاپۆ نازانرێت. لەهەمانكاتدا نە رێگە بەپارێزەر و بنەماڵەكەی دەدەن كە لەگەڵ رێبەر ئاپۆ چاوپێكەوتن بكات و لەسەر ئەو ئەساسە هیچ زانیاریەك لەرێبەر ئاپۆ وەرناگیردرێت. واتا لەم بیست و پێنج ساڵەدا رێبەر ئاپۆ تێكۆشان و بەرخۆدانیەكی پڕمەزن و مێژوویی لەئیمڕاڵی دا بەڕێوە دەبات. ئەم تێكۆشان و بەرخۆدانیەی رێبەر ئاپۆ بەڕێوە دەبات لەئیمڕاڵی بەرخۆدان و تێكۆشانێكە لەبەرامبەر بەمۆدێڕنیتەی سەرمایەدارییە. تەنانەت ئەگەر ئێمە پێناسەی بكەین، بەرخۆدانی رێبەر ئاپۆ و تێكۆشانەكەی لەبەرامبەر بەزیهنیەتێک بەرێوە دەچێت، مرۆڤ دەتوانێت باس لەدوو هێڵ بكات. هێڵێك كە رێبەر ئاپۆ نوێنەرایەتی دەكات و هڵێك كە بەپێشەنگی هێزە هەژەمۆنپارێزەكان ئەمڕۆ بەپێشەنگایەتی دەوڵەتی داگیركەری تورك بەزیهنیەتی داگیركەری و فاشیستانە و دیكتاتۆریانەیە كە لەباكوری كوردستان و توركیا و بەتایبەت لە ئیمڕاڵی لەسەر رێبەر ئاپۆ بەڕێوەی دەبات، خاوەن زیهنیەتێكی دەسەڵاتداریە كە خاوەن كاراكتەرێكی داگیركەری، تاڵان، دەستدرێژكار و تەجاوز و دزییە. ئەمڕۆ هەموو كۆمەڵگە رووبەرووی ئەم زیهنیەتە بوونەتەوە. واتا هەم كۆمەڵگە رووبەرووی ئەم زیهنیەتن، هەم ژنان و گەنجان و نەتەوەكان رووبەرووی ئەم زیهنیەتەن. كە بەرێگەی سیستەمی سەرمایەداری بەرێوە دەچێت رووبەرووی هەمان مەترسین. بۆیەش مرۆڤ دەتوانێت بەپلەی یەكەم وەها پێناسە بكات؛ یەكەم؛ سیاسەتێك كە بەمشێوەیە بەرێوە دەچێت، سیاسەتی پەرە پێدانی شەڕە. هێڵێكە كە لەبەرامبەر بەرێبەر ئاپۆ شەڕ بەرێوە دەبات. رێبەر ئاپۆ نوێنەرایەتی هێڵێك دەكات. هەموو لایەك دەزانێت كە رێبەرتی لەقۆناخی ئیمڕاڵی دا پارادیگمایەكی نوێ لەسەر ئەساسی، كۆمەڵگەیەكی دیموكراتیك، ئیكۆلۆژیك و ئازادی ژن بۆ ئەوەی بتوانێت لەبەرامبەر بەو زیهنیەتە تێبكۆشێت وەهای پێشخست. بەهەمان شێوە لەبەرامبەر بەسیستەمی سەرمایەداری، رێبەر ئاپۆ لەقۆناخی ئیمڕاڵیدا سیستەمی كۆنفیدرالیزمی دیموكراتیكی پێشخست. هەموو ئەو هەوڵانە رێبەرتی لەسەر بنەما و ئەساسی چارەسەریەكی گەلان و پرسگرێكی ژنان و گەنجان تەنانەت بۆ چارەسەركردنی پرسگرێكی ژینگەیی بۆ ئەوەی چارەسەر بكرێن، رێبەرتی لەو ئاستەدا پێشكەوتن و چارەسەری پێشخست. لەهەمانكاتدا دەتوانین ئەوەش بڵێین كە ئەو ئاستەی لەئیمڕاڵی پێشكەوت بەتایبەتی رێبەرتی لەپێشخستنی زیهنیدا رێبەرتی بۆ خۆی بەهەنگاوێكی گرنگی زانی. رێبەرتی شرۆڤەی سیستەمی سەرمایەداری كرد، شرۆڤەی سیستەمی مۆدێڕنیتەی سەرمایەداری كرد و بینی كە كێشەی سیاسی و كۆمەڵایەتی زۆر لەئارادایە و قەیرانی قووڵی هەیە و تەنانەت سیستەمی مۆدێڕنیتەی سەرمایەداری هەرچەندە ناتوانێت ببێتە چارەسەری كێشەكان بەپێچەوانەوە ئەوەی كە ئەم كێشانە دەخوڵقێنێت ئەم سیستەم بەخۆیەتی. بۆیە پێش هەر شتێك رێبەرتی لەبەرامبەر بەم زیهنیەتە تێكۆشا. كە زیهنیەتێك كە تاڵان و داگیركاری دەئافرێنێت و تەنانەت ئێرادەی ژن و گەنجان ناناسێت. زیهنیەتێکە كە سروشت تاڵان دەكات و لەسەرناوی سەرمایەداری زێدەتر و قازانج سرووشتی بەرەو لەناوبردن بردووە، رێبەرتی یەكەم هەنگاوی لەوەرچەرخانی زیهنی دا بینی. بۆیە دەزانین كە رێبەرتی لەقۆناخی ئیمڕاڵیدا لەسەر چ ئەساسێك كاری كرد، لێگەڕین و شرۆڤە و هەڵسەنگاندنەكانی خۆی لەسەر بابەتی زیهنی تاك و كۆمەڵگە بوو. واتا دەبێ لەزیهنیەتدا گۆڕانكاری پێكبێت. بۆیە رێبەرتی لەسەرەتادا فەلسەفە و هزر و بیری گرتە دەست و لەسەر ئەو ئەساسە رێبەرتی هەوڵەكانی خۆی خستە گەڕ. رێبەرتی بۆ ئەوەی تاك و كۆمەڵگەیەكی ئازاد بۆنیاد بنێت و ئەو سیستەمە تێپەڕێنێت، و ئەو سیستەمە دەسەڵاتداریەتیە تێپەڕ بكات، لەبەرامبەر بەكەسایەتی خۆی دەستی بەتێكۆشان كرد. واتا لەكەسایەتی خۆیدا دەستی بەگۆڕانكاری كرد. رێبەرتی وەكو خۆشی پێناسەی كرد، ووتی: ” من لەكەسایەتی خۆمدا شۆڕشی زیهنیم پێكهێنا”. واتا لەكەسایەتی خۆیدا شۆڕشی زیهنی پێكهێنا. تەنانەت مرۆڤ دەتوانێت بڵێت كە رێبەر ئاپۆ لەكەسایەتی خۆیدا نوێنەرایەتی كوردی ئازادی كرد. هەر بۆیە هەم بۆ گەلی كورد بووە نموونە كە كەسایەتیەكی كوردی ئازاد چۆن دەبێت و لەهەمانكاتدا لەكەسایەتی كوردی ئازاددا چۆن دەتوانێت پێشەنگایەتی بۆ كۆمەڵگەیەكی ئازادی كوردان و كۆمەڵگە بكات، واتا رێبەرتی لەقۆناخی ئیمڕاڵی بەپلەی یەكەم بونیادنانی كەسایەتیەكی ئازاد بوو و لەپلەی دووەم، ئەو كەسایەتیە چۆن تێكۆشان بۆ بونیادنانی كۆمەڵگەیەكی ئازاد بكات و لەپلەی تردا ئەو ژنەی لەسیستەمی سەرمایەداریدا لە چ ئاستێكدا بوو، ژن لەبەرامبەر بەو سیستەمە گیانەڵا ببوو و لەئاستێكی هەرە ژووردا زۆری و زەحمەتیەكی زۆری دەكشاند. لەكوشتن و تەجاوز بگرە تا دەستدرێژی بگرە تەنانەت زۆرێك لەهەڵسوكەوتێك بگرە كە بێ یاساییەک كە لەبەرامبەر بەژنان بەرێوە دەچوو، ژنان رووبەرووی وەها سیستەمێك بوونەوە.

رێبەرتی بۆ ئەوەی لەم خاڵەشدا چارەسەری پێشبخات، وەكو چۆن لەهەربابەتێكدا تێكۆشا لەم بابەتەشدا هەوڵێكی بێ وچانی دا. واتا پێویستی بەچارەسەری پرسی ژن هەبوو. لەسەر ئەم ئەساسە رێبەرتی باسی لەبونیادنانی ئایدئۆلۆژی ئازادی ژنی كرد، واتا ئایدئۆلۆژی رزگاری ژنی پێشخست. هەر چۆن رێبەرتی لەزۆر رەهەنددا تێكۆشا، بۆ یەكێتی نەتەوەكانیش تێكۆشی، بۆ ئەوەی لەبەرامبەر بە سیستەمی مۆدێڕنیتەی سەرمایەداری مرۆڤایەتی بتوانێت بەئاسانی بوەستێتەوە، و پیلانگێڕی دژ بەگەلان بەڕێوە دەبات و گەلان بەدەستی یەكتر دەداتە كوشتن. ناكۆكی لەنێوان پێكهاتەكان و ئەو دەوڵەمەندیەی لەنێوان پێكهاتە كۆمەڵایەتیەكاندا هەیە، رێبەرتی بۆ ئەوەی پێش بەو هەوڵە پیلانگێڕیانە بگرێت، و گەلان بتوانێت بەشێوەیەكی دیموكراتیك بەیەكەوە بژین، یەكگرتنی خۆیان بۆنیاد بنێنن و كێشەكان بەیەكگرتوویی چارەسەر بكەن، رێبەرتی سیستەمی كۆنفیدرالیزمی دیموكراتی پێشخست و لەسەر ئەو ئەساسە ئاماژەی بەوە كرد كە دەبێت نەتەوەی دیموكراتیك پێشبخرێت. دووەم، رێبەرتی هەرچۆن ئایدئۆلۆژی ئازادی ژنی پێشخست، بۆ ئەوەی ژنان بتوانن خۆیان لەهەموو سیستەمی دەسەڵاتداریەتی، و هەموو فۆرمێك كە بۆ ژنانیان هوونیەتەوە رزگار بكات، رێبەرتی لەو ئاستەشدا تێكۆشانێكی چڕوپڕی كرد. رێبەرتی نەتەنیا بۆ گەلی كورد بۆ هەموو گەلان، بۆ ئەوەی مرۆڤایەتی بتوانێت لەو دۆخەی تێداین بژین، ئەم دۆخەی لەژێر زەخت و سیستەمی ئەشكەنجە و گۆشار دایە، سیستەمێكی قڕكردن دایە، ئێمە دەزانین لەنێو سیستەمێكی بەمشێوەیەدا، هەڵوێستێكی بەرخۆدانڤانان لەلایەن رێبەر ئاپۆوە پێشكەوت، لەگەڵ ئەوە دەزانین كە هێزی هەژمۆنپارێز ئەوە قەبوڵ ناكەن، هەرچۆن دەزانین كە هێزە هەژەمۆنپارێزەكان چۆن خۆیان گەیاندە یەكدی و پیلانگێڕیان لەسەر رێبەر ئاپۆ پێكهێنا، ئەمڕۆكە دەزانین كە هەمان سیستەمی دەسەڵاتداریەتی هەژمۆنپارێز، بەپێشەنگایەتی دەوڵەتی تورك، تایبەت ئاكەپە و مەهەپە، سیستەمێكی قڕكردن لەئیمڕاڵی بەرێوە دەبەن، تێنەگەیشتن لەوە، تێنەگەیشتنە لەسیستەمی ئیمڕاڵی، لەبەرچاو نەگرتنی ئەوانە، پێشنەخستنی تێكۆشانە لەبەرامبەر بەو زیهنیەتە. بۆیە دەڵێن هەر كەس خاوەنداریەتی لەم هەڵمەتە دەركەوێت، ئەوا خاوەنداریەتی لەخۆی دەكات، لە بەر ئەو ئەساسەیە كە ئێمە وەها دەڵێن. واتا ئەگەر ژن پشتیوانی و خاوەنداریەتی لەو هەڵمەتە دەكات ئەوا بەواتای خاوەونداریەتی لەئازادی خۆیەتی، چونكە رێبەر ئاپۆ ئایدئۆلۆژی ئازادی ژنی لەبەرامبەر بەدەسەڵاتداریەتی راگەیاند. ئەگەر ئێمە دەڵێن با هەر نەتەوە و گەلیك خاوەنداریەتی لەرێبەر ئاپۆ بكات، ئەوا بەواتای خاوەندارێتی لەپڕۆژەی چارەسەرییە كە رێبەر ئاپۆ بۆ ئەو گەلانە پێشیخستووە، بەهەمانشێوە بۆ گەنجان سیستەمێكی پیرسالار، سیستەمێك كە لەسەر ئەساسی زیهنیەتی پیری پێشدەكەوێت لەبەرامبەر بەوەش تێكۆشانی بەڕێوە برد. واتا گەنج لەنێو سیستەم دەبێتە قوربانی سیستەم و بەكاردێت، بۆ سیستەمی سەرمایەداری بەكاردێت، بەگوێرەی زیهنیەتی مۆدێڕنیتەی سەرمایەداری بەكاردێت، گەنج گەیشتوونەتە ئاستێك كە لەراستینەی خۆیان دووردەكەون، واتا بۆ ئەوەی گەنجان جارێكی تر بەگوێرەی راستینەی خۆیان و بەگوێرەی گەوهەری خۆیان بەگوێرەی كاراكتەری خۆ كە لەگەڵ كۆمەڵگەیەكی دیموكراتیك كە پێشەنگایەتی بكات و بەگوێرەی ئەوە رێ بكات، دەزانین كە رێبەرتی لەسەر ئەو ئەساسە لەئیمڕاڵی رەنجێكی زۆری دا، تێگەیشتن و تێكۆشان بۆ ئەوانە زۆر گرنگە. لەو چوارچێوەیەدا ئەگەر چالاكی بەڕێوە دەچێت، هەم گەلی كورد و هەم دۆستانی كورد لەو راستیە تێگەیشتوون و ئاگادارن. ئەمەش بەو واتایە دێت كە لەهەموو بەشەكانی كۆمەڵگە خاوەنداریەتی پێكدێت. ئەمە بۆ رۆژهەڵاتی كوردستانیش هەمان شتە، بەتایبەتی لەرۆژهەڵاتی كوردستان و لەساڵی 1999دا گەلی كورد بەدیلگرتن و رفاندنی رێبەر ئاپۆ خاوەندارێتی خۆیان نیشاندا و دەنگی رێبەرتی لەهەر شوێنێكی رۆژهەڵاتی كوردستان و ئیران بڵاوبوویەوە. بەتایبەتی گەل لەرۆژهەڵاتی كوردستان و لەسەر ئاستی هەموو گەلانی ئێراندا پیلانگێڕیان شەرمەزار كرد و ئەو پیلانگێڕیەیان رەت كردەوە. بەتایبەتی دوای شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی ئەوە هەموو نیشانەی رەنج و تێكۆشانە. واتا هەرچۆن رێبەرتی دروشمی ژن، ژیان، ئازادی فەلسەفەیەكی ژیانی ئازادی پێشخست، لەسەر ئەو ئەساسی ئەو دروشمە خۆی بەڕێكخستن كرد. ئەو دروشمە كوردی بوو و لەسەرتاسەری ئێران بڵاو بوویەوە. بۆیە ئەو رەنج و تێكۆشانەی رێبەرتی پێشیخست لەسەرتاسەری ئێران و رۆژهەڵاتی كوردستان بەرهەمدار بوو. لەگەڵ ئەوەشدا ئێمە دەزانین كە دوای ئەم دروشمە گەلی ئێران بۆ ئەوەی رێبەر ئاپۆ بناسن، لەناو هەوڵدانێكی پر مەزندان، مەسەلەن گەلێك رووناكبیری ئێرانی دەیانەوێت بزانن كەلەپشت ئەو فەلسەفەی رێبەر ئاپۆ چە هێز و رامانێك هەیە. یا خود دەیانەوێت دۆزی كوردان بناسن و ئەو رێگە چارەسەریەی پێشیخستووە بناسن، بەدەست پێ كردنی ئەم هەڵمەتە زۆرێك چالاكی بەرێوە چوو.

رژێمی ئێران، رژێمی دوگماتیكە، وشكە و رێگە نادات گەل چالاكی بكات، دام و دەزگای مەدەنی چالاكی بكەن و رێگە نادات ژنان بۆ ئەو شتەی پێ باورن تێكۆشان بەریوە ببات. ئەگەر ناڕازی بێت لەچوارچێوەی ناڕەزایەتی خۆیدا خۆپیشاندان لەو مژارەدا سیاسەتی وشكی رژێمی ئێران بەرێوە دەچێت. بۆیە ئەوە بەخوی كاریگەری لەسەر چالاكیەكان دادەنێت، واتا هەرچەندە لەلایەن گەنجان و ژنانەوە داواكاری چالاكی هەبێت، لەنێو گەلانی ئێران ئەوانەی رێبەر ئاپۆیان ناسیوە، داواكاری چالاكی كردن هەیە، بەڵام بەهۆی گوشاری رژێمی ئێران زۆری و زەحمەتی زۆر لەئارادایە. هەرچەند ئەم زەحمەتیە هەیە، ئێمە دەزانین كە زۆرێك لەگەلانی رۆژهەڵاتی كوردستان بۆ ئەوەی پشتیوانی خۆیان نیشان بدەن چالاكیان پێكهێنا. لەهەمانكاتدا لێگەرینێكی زۆر بۆ هزری رێبەرتی پێشكەوتووە. لەسەر ئەو ئەساسە لێگەڕین بۆ پارێزنامەکانی رێبەرتی پێشكەوتووە. ئەمە گرنگە؛ چونكە ئێمە دەڵێن خاوەندارێتی لەرێبەر ئاپۆ بەشێك لەو چالاكیە و بەشەكەی تر بە هۆی قەیران و كێشەی قووڵ لەبەرامبەر بەرژێمی ئێران بوونی هەیە، لێگەڕین بۆ فكری رێبەرتی هەیە، واتا چەندە ئایدئۆلۆژی رێبەرتی بناسرێت، پارادایگما و سیستەمی رێبەرتی بناسرێت، ئەوەندە خاوەندارێتی لەرێبەر ئاپۆ پێكدێت. واتا فكر و رامانی رێبەرتی بەژیانی بکرێت. ئەوە بەو واتایە دێت كە چەندە لەبەرامبەر بەزیهنیەتی دەسەڵاتداریەتیە. ئەوە بەو واتایە دێت كە چەندە لەبەرامبەر بە زیهینەتی پیلانگێڕان تێكۆشان بەرێوە دەبەن. بۆیە لەو ئاستەدا خەبات و تێكۆشانێك بەڕێوە دەچێت. لەئەوروپاش تەنیا گەلی رۆژهەڵاتی كوردستان نا؛ بەڵكو زۆریك لەرێكخستنە ئێرانیەكان كە لەئەوروپا دەمێنن، ئەوانیش وەكو نوێنەری ئەو رێكخراو و رێكخستنانە لێدوانیان دا. بۆ ئازادی رێبەرتی ئەوانە گرنگە. مەسەلەن ئێمە ناتوانین بڵێن كە كەس بوو و لێدوانێكی وەهای دا و تەنیا بەوشێوەیە مایەوە. هەركەس كە هزری رێبەرتی ناسی بەو واتایە دێت كە تێكۆشانێكی بەهێزی لەبەرامبەر بەدەسەڵاتداریەتی بەرێوە بردوە. بۆیە لەئەوروپا خەباتێكی زۆر بۆ ناساندنی فكری رێبەرتی بەرێوە چوو.

هەرە دوایی كۆنفرانسی زۆر دروست بوون، بەتایبەتی لەسەر شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی بە پشتوانی پەژاک كۆنفرانسێک پێكهات. لەو كۆنفرانسەدا نوێنەرایەتی هەموو پێكهاتەكانی گەلانی ئێران لەبەلووچ بگرە تا عەرەب، فارس و ئازەری بەشدار بوون. گەلیك رۆشنبیر و نوێنەری ریكخستنی تر بەشدار بوون و كاریگەری زۆری دانا. واتا لەسەر ئەساسی یەكگرتنی گەلان خەباتێكی ئەساسی بەرێوە چوو. سیستەمێك كە رێبەر ئاپۆ پێشیخستووە وەكو ئاڵتەرناتیڤی هەموو چارەسەری پرسگرێكێك كە لەئێران بوونی هەیە، سیستەمی كۆنفدرالیزمی پێشكەش كرد. لەم كۆنفرانسەشدا بەراستی هاتنە لای یەكتر و لەزەمینەیەكی هاوبەشدا نرخاندنیان کرد و گفتگۆیان لەسەر پارادیگمای رێبەرتی کرد کە وەک پڕۆژەیەک پێشیخستووە، لەگەڵ خۆیدا دەسكەوتی زۆری هێنا ئاراوە. واتا یەكێتی گەلان و پیلانی هاوبەش بەدوای خۆی هێنا ئاراوە. رێبەرتی لەسەر ئەو ئەساسە گەلێك خەباتی بەرێوە برد. واتا گەلی كورد تەنیا دەتوانێت لەسەر ئەساسی یەكگرتن پرسەكانی چارەسەر بكات. لەسەر ئەو ئەساسە كۆنفرانسێك كە وەكو رێكخستنی كورد و گەلی كورد لەئەوروپا بەرێوەی برد، دەزانین كە ئەویش بەخوی كاریگەریەكی ئەرێنی دانا، گەلی كورد لەرۆژهەڵاتی كوردستان چە كێشەیەكی هەیە و پێویستی چارەسەری چییە، و لەبەرامبەر بە یەكگرتنی دژبەری گەلی كورد و هاوپەیمانیەك كە لەسەر ئەساسی قڕكردن و لەسەر ئەساسی داگیركردنی كوردستان، گەلی كورد چۆن دەتوانێت یەكگرتنی خۆی دروست بكات و وەكو بەرەیەكی هاوبەش و دیموكراتیك بۆنیاد بنێت، لەسەر ئەو ئەساسە گەلێك خەبات پێشخرا.

وەكو ژن لەشۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی و بۆ چارەسەری پرسی ژن كۆنفرانس و كۆڕ و كۆبوونەوە پێكهات. لە رۆژهەڵاتی كوردستان كێشەیەكی تر ئەساسی قڕكردنی ژینگەیە، لەسەر ئەو ئەساسە کۆنفڕانس لەسەر پرۆژەی رێبەرتی پێكهات و لەو كۆنفرانسەشدا چۆن دەتوانرێت كۆمەڵگەیەكی ژینگەیی پێشبكەوێت. واتا عەقڵیەتی ئەوە چۆن دەتوانرێت پێشبكەوێت، چۆن دەتوانین لەبەرامبەر بە زیهینەیەتێك كە تاڵانكار و قازانجوویستە ئاستەنگ بكرێت چۆن تێكۆشانێك بەرێوە بچێت. ئەمانە هەڵسەنگێندران و زۆر گرنگن.

بابەتێكی تر كە ئێمە ناوی جەنگی جیهانی سێیەم بەناومان كردوە بەرێوە دەچێت، شەڕی حەماس و ئیسرائیل بەرێوە دەچێت، شەڕی ئۆكرانیا و روسیا تا ئاستێك بەرێوە دەچێت، لەكوردستان شەڕێكی دژوار بەرێوە دەچێت، رێبەرتی پێشووتر بۆ ئەوەی پێش بەروودانی ئەو شەڕانە بگرێت هەڵسەنگاندنی خۆی دەكرد، شەڕی نێوان گەلان و هێزە دەسەڵاتدارەكان لەسەر ئەساسی بەرژەوەندی خۆیان بەرێوە دەبەن و هەرە ئەساسی قوربانی ئەو شەڕانەش ژنان، منداڵ، جوان، پیر و گەلانن. بۆیە رێبەرتی ویستی پێش بەو شەرانە بگریت، چونكە ئەو شەڕانە بەخۆی ئەنجامی زیهنیەتی مۆدێڕنیتەی سەرمایەداریە، رێبەرتی وەها پێناسەی كرد.

سیستەمی مۆدێڕنیتەی سەرمایەداری دەوڵەتان دروست و پارچە دەكات. واتا هەرچی دەچێت قەیرانی نێوان گەلان قوولتر دەكاتەوە و لەژیر ناوی دەوڵەتی بچووكتر هەرچی دەچێت قەیران و كێشەكان ئالۆزتر دەكات. واتا لەشوێنی ئەوەی گەلان بتوانن بەشێوەیەكی هاوبەش و دیموكراتیك بەشیوەیەك كە لەسەر ئەو خاكەی دەژین، مافی یەكتر بناسن و لەشوینی ئەوە زیاتر ناكۆكیەكان قوول دەكات و شەر لەنیوان گەلاندا پیشدەخات. بۆ ئەوەش رێبەرتی شرۆڤە و ئانالیزی خۆی پیشدەخست و بۆ ئەوەی ریگە لە روودانی ئەو شەڕانەش بگریت، هەوڵی بونیادنانی زیهنیەتی دیموكراتیك و سیستەمی كۆنفدرالیزمی دیموكراتیك و زیهنیەتی مۆدیرنیتەی دیموكراتیكی پێشنیار کرد و تا هەر گەلیك لەناو سیستەمی كۆنفدرالیزمی دیموكراتیك و لەچوارچیوەی خۆیدا خۆیان بەریكخستن بكەن، بەشیوەیەكی دیموكراتیك بژین، و هەر گەلیك بەشیوەیەكی دیموكراتیك بەیەكەوە بژین و ئەمەش نابیتە هۆی هەلگیرساندنی شەڕ و ئالۆزی. لەم شەڕانەدا قوربانی زۆر هەیە و كەسی مەدەنی زۆر دەكۆژرێن، شەڕەكە شەڕی دەسەڵاتدارانەو گەل دەبنە قوربانی ئەو شەڕانە، بۆیە تیكۆشان لەبەرامبەر بەو شەڕانە، خاوەنداری لەسیستەمی ئالتەرناتیڤ، سیستەمی كۆنفیدرالیزمی دیموكراتیك و پارادیگمای كۆمەڵگەیەكی دیموكراتیك، دەتوانیت پیش بە هەموو ئەو شەڕانە بگریت، و دەتوانیت هەم پیش بەسیستەمی قڕكردنی و گۆشەگیری لەئیمڕاڵی و هەم پیلانگێڕی لەسەر گەلان بەڕێوە دەچێت پووچەل بكاتەوە.