ئامەد شاهۆ: شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی لە گەشەکردندایە

ئازار 4, 2023

248

ئامەد شاهۆ ئەندامی ئەنجومەنی پەژاک ڕایگەیاند، ئەم شۆڕشە بە وتنی ژن، ژیان، ئازادی مانادار بووە. ئەو سێ وشەیە مانایەکی فەلسەفی و مێژووییان هەیە. ژنان پێشەنگایەتی بۆ ئەم شۆڕشە دەکەن و ئەمەش بۆ خۆی پەیامێکە.

ئامەد شاهۆ ئەندامی ئەنجومەنی پەژاک بەشداریی لە بەرنامەی لاپەڕە لە رادیۆی گەل دا کرد و هەڵسەنگاندنی بۆ شۆڕشی ٦ مانگەی ئێران و ڕۆژهەڵاتی کوردستان و هێرشە دڕندانەکانی دەوڵەتی ئێران کرد، کە تا ئێستا بەردەوامن. هەروەها تیشك دەخاتە سەر ژەهرخواردكردنی خوێندكاران لەئێران و رۆژهەڵاتی كوردستان و كردەوەكانی دەستدرێژی لەزیندانەكانی رژێم لەبەرامبەر بەزیندانیان.

ئامەد شاهۆ ئەوەش دەڵێت: وەكو رێكخستن پێش ئەوەی ئەم قۆناخە دەست پێ بكات، هەستمان بەمەترسیەكان كردبوو. بۆ چارەسەری پرسە كۆمەڵایەتیەكانی ئێران پرۆژە و پێشنیاران پێشخستبوو. هاوكات كەمپینێكمان بەناوی”نا بۆ سێدارە، بەڵی بۆ دیموكراسی” راگەیاند. شۆڕشێك كە ئێستاكە هاتوووەتە ئاراوە، لەبنەمای خۆیدا، خاوەنداریكردن بوو لەو كەمپینە.

ـ بەمەبەستی دامركاندنی شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی، دەوڵەتی ئێران دەیەوێت بەگرتنە بەری رێبازی توندوتیژ پەلاماری سەر شۆڕشگێڕانی شۆڕش بدات. ئێوە چۆن چاو لەو هێرشانە دەكەن یا خود خوێندنەوەتان بۆ هێرشەكانی رژێم لەبەرامبەر بە شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی چییە؟

* توندوتیژی تایبەتمەندیەكی دەوڵەت ـ نەتەوەیە. رژێمی داگیركەری ئێرانیش، سیستەمێكی دەوڵەت ـ نەتەوەیە. رژێمی ئێران بەبەكارهێنانی توندوتیژی، گرتن، رفاندن، كۆشتن، بێكاری، تیرۆر و گەلێك رێبازی تر، پەلاماری كۆمەڵگە دەدات. لە لایەكی ترەوە، گرنگی بەشەڕی تایبەت لەسەر بنەمای رەش كردن، پێچەوانە كردن و بەلاڕێدابردن، دزی و درۆ، سیاسەتێك بەڕێوە دەبات كە هەموویان كاراكتری دەوڵەتەن. دەوڵەت بەبێ ئەو كاراكترانە ناتوانێت لەسەر كۆمەڵگە دەسەڵاتداریەتی خۆی فەرز بكات و بەڕێوە ببات. رژێمی ئێران لەشۆڕشی ساڵی ١٩٧٩ەوە كە دەسەڵاتی بەدەستگرتووە، بەو كاراكتەرانەوە ویستوویەتی سەروەری خۆی لەسەر كۆمەڵگە بسەپێنێت. ئەوە تایبەتمەندیەكی سەرەكی ئەو رژێمەیە. لەکاتێکدا كۆمەڵگەش بەردەوام بەرپەرچی دەوڵەتی داوەتەوە. پێویستی دەوڵەت بەكۆمەڵگە هەیە، كۆمەڵگە پێویستی بەدەوڵەت نییە. بەهۆی ئەو فۆرموولەوە رژێمی داگیركەری ئێران دەیەوێت بەزۆر هەژموونیی خۆی لەسەر كۆمەڵگە بۆنیاد بنێت. بۆ سەپاندنی هەژمۆنی خۆی لەسەرەتای دەستپێكردنی شۆڕشی گەلانی ئێراندا، بۆ بەلاڕێبردنی شۆڕش، بەتایبەتی لەبەرامبەر ئەوانەی پێشەنگایەتی بۆ شۆڕشیان كردوە، بەكارهێنانی توندوتیژی بەبنەما وەرگیرا و كەشێكی زۆر دژوار و ترسناكیان بۆ گەلان هێنا ئاراوە. هەر چی دەچوو رژێم بەبەرفراوان كردنی لەسێدارەدان، كۆمەڵكۆژی لەكوردستان دەستی پێكرد و بەكردەوەی نادیار ویستی چەکەرە و هەستی سەرهەڵدان بەگشتی بنەبڕ بكات. بەڵام گەل دووبارە ئەوەی قەبوڵ نەكرد و دەزانێ لەو شوێنەی دەوڵەتی لێیە، لەوێ گەندەڵی، قەیران، و بێ چارەسەری هەیە. دیموكراسی بن پێ دەكرێت و ئازادی بوونی نییە. ئەوەش هەموو لەدژی ئازادیخوازی گەلان پێكدێت. ئەوە سروشتی كۆمەڵگەكانە كە ئەوان دەپارێزێت و ئەوان لەسەر پێ دەهێڵێتەوە. ئەو شۆڕشەی ئێستا لەئێران و رۆژهەڵاتی كوردستان بەڕێوە دەچێت، لەریشەوە رژێمی داگیركەری ئێرانی هەژاند و بۆ ئەوەیە كە ئەوەندە بەشێوەیەكی وەحشیانە پەلامار دەدات. رژێمی تۆقاندووە. حكومەتی دەسەڵاتداریەتی رژێم هەژاوە. گەل لەو راستیانەی دەوڵەت ئاگادارە. ئێمە دەتوانین لەنموونەی هەڵبژاردنەكانی سەرۆككۆماری دا ببینین. لەبەر ئەوەی گەل دەزانێت كە هەڵبژاردن لەرژێمی داگیركەری ئێراندا تەنیا دیموكراسیەكی فۆرمالیتەیە، گەل نەچووە سەر سەندووقەكانی دەنگدان و بایكۆتیان كرد. گەل ئەو رژێمە قەبوڵ ناكەن و تەنانەت رەد دەكەنەوە. ئەوەش بەواتای ئەوەیە كە كۆمەڵگە تاڵان، بێكاری، كۆشتن و دزی، فڕاندن، لەسێدارەدان و كۆشتنی ژن و گەنجان بۆ ئەوەی خۆی بداتە قەبوڵ كردن پێكدێنێت. چونكە ئەمڕۆ رژێم بەزۆر دەیەوێت خۆی بداتە قەبوڵ كردن و بسەپێنێت. بەڵام ئێمە دەبینین كە گەل ئەوانە قەبوڵ ناكات و شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی لەدژی سیاسەتەكانی ئەوان پێش كەوت. ژنان لەدژی زۆڵم و زۆری راپەڕین. تا ئەمڕۆكەش گەل لەدژی ئەو زۆرداری خۆی دەسەپێنێت و داوی مافە رەواكانی خۆی دەکات. ئەوەی كە ناڕەوایە، رژێم خۆیەتی.

ـ ئەگەر دەوڵەتی ئێران پێداگری لەسەر رێبازی توندوتیژی بكات، ئاخۆ دژی شۆڕشی، ژن، ژیان، بەچ رێ و رێبازێك دەتوانێت ئەو سیاسەتە پووچەڵ بكاتەوە؟

* ئەم شۆڕشە بەووتنەوەی درووشمی ژن، ژیان، ئازادی واتای لەخۆی بار كردوە. ئەم سێ وشەیە واتایەكی فەلسەفی و مێژوویی هەیە و خاوەن ناوەڕۆكێكی پڕ بە واتا و قووڵن. ئەم وشانە وەكو رووناكیەك بوونەتە رێنیشاندەری كۆمەڵگە و رێنیشاندەری ئەم شۆڕشە. ژنان پێشەنگایەتی ئەم شۆڕشە دەكەن و ئەوەش خۆی لەخۆیدا هەڵگری پەیامێكە. ئەوەش لەنێوخۆدا راستیەك ئیفادە دەكات، ئەوەش ئەو راستیەیە كە ئەم شۆڕشە لەدژی كاراكتەری دەوڵەتە. ئەو شۆڕشە لەدژی ئەو درۆیانەیە كە بە زۆر دەیانەوێت بیكەنە راستینەیەكی كۆمەڵایەتی، لەدژی سیاسەتی زۆرەملی و داسەپاو راپەڕیوون. رژێمی داگیركەری ئێران مردنێكی هێدی هێدی لەسەر تاكەكان فەرز دەكات. ئەو مردنە لەسیستەمی پەروەدەیی دا سیستەماتیزە كراوە. دەیانەوێت بەو شێوەیە تاكەكەسی بێ ئێرادە، مێشكێكی پاسیڤ، بێ هیوا و بێ سیاسەت كە لەبوونی خۆی بێزار بێت، بۆنیاد بنێن. ئەم دروشمە، لەدژی ئەوانە وەستاوەتەوە. ئەم رژێمە كە دەیەوێت بەرێگەی لاواز كردنی ژنان و پێچەوانە نیشاندانی راستیەكان بوونی ژنان، دەیەوێت خۆی لەسەر كۆمەڵگە بسەپێنێت، بە پێشەنگایەتی ژنانی شۆڕشگێڕ، سیاسەتەكانی پووچەڵ كراوەتەوە. ئەو گەلەی كە بێ ئێرادە كراوە، نەتەوەیەك كە بێ ئێرادەیە، ئەمڕۆكە ئەوە دەبینین كەجارێكی تر دەیانەوێت ببنە خاوەن ئێرادەی خۆیان. لەدژی ئەو دەوڵەتە وەستاونەتەوە. لەسنوری ئێراندا، ژیان لەمرۆڤەكان تێكۆپێك داوە. لەناودا ئارامی نەماوە، ئاسایش، ئازادی و پاراستن بوونی نییە. مرۆڤ لەمافی بنەڕەتیەكانی خۆی بەتاڵ كراوەتەوە. كۆمەڵگەیەكە كە تا بیناقاقای خۆی، بێ پاراستن ماوە، بێ عەدالەت و بێ یەكسانی هێشتراوەتەوە. ئەو دروشمە هەموو ئەو سیاسەتانە پووچەڵ دەكاتەوە. بنەمای دەوڵەت، زیهنیەتێكی پیاوسالارانەیە، بەم شۆڕشەی بەرپا كراوە و نوێنەرایەتی راستینەی كۆمەڵگە دەكات، كاراكتەری خۆی لەهەموو لایەكەوە پەلاماری ئەو شۆڕشە دەدات. دەوڵەت لەدژی ئازادی و دیموكراسییە. دەوڵەتی كوێلایەتی دەئافرێنێت. ئەمەش لەرەوشی بەربەچاوی ژنان و گەنجاندا دەبینین. لەپێكهاتەی گەلاندا، وەكو كورد و بەلووچ و ئازادی و رەوشی ئەواندا دەبینین. ئەوەش زیهنیەتێكە كە تاكەكانی پێ گۆشكراون. بەم دروشمە، شۆڕشێكی زیهنیەتی تاكەكەسی پێ گۆشكراوە. بەو دروشمە، شۆڕشێكی زیهنی پێكهاتووە كە ئەوانە هەموویان سەرووبن دەكات. شۆڕشێكی ویژدانی و ئەخلاقی كۆمەڵگە پێكهاتووە. بێگۆمان ئەمەش مەترسیەكە بۆ رژێم و نە بەگوێرەی ویستی رژێمە. لەو چەند مانگەدا دەتوانین بڵێین كە گۆڕانێكی مێژوویی لەئێران و هەرێمەكە روویانداوە. چونكە شۆڕشەكە بەپێشەنگایەتی ژنانی كورد و گەلی كورد دەستی پێ كردوە. لەئێران و وڵاتانی دەرەوە بەكوردی وتنەوەی دروشمی ژن، ژیان، ئازادی دەگوترێتەوە. بەو شێوەیە شۆڕش پەل دەهاوێژێت و تەشەنە دەستێنێت. پێشەنگی ئەم شۆڕشە گەلی كوردە. ئەمەش دیموكراسیخوازی و ئازادیخوازی گەلی كورد نیشان دەدات. گەلی كورد پێشەنگایەتی شۆڕشی رۆژهەڵاتی ناوین، نەتەنیا لەوێشدا، پێشەنگایەتی شۆڕشی جیهانی و مرۆڤایەتی دەكات و رێبەر ئاپۆ لەپێشدا ئەوەی پێناسە كردبوو. گەلی كورد ئێدی نەتەوەی دیموكراتیك و سیستەمی كۆنفدرالیزم هەنگاوبەهەنگاو بۆنیاد دەنێت. بەتایبەتی لەژێر پێشەنگایەتیی ژندا ئەوە بۆنیاد دەنرێت. لەمۆدیلی نەتەوەی دیموكراتیكدا رۆڵی ژنان بنەڕەتی و ئەساسە. وەكو رەگەزی دووهەمین حیسابی بۆ ناكرێت. نەتەوەی دیموكراتیك گەنجان، گەلان و ئەوانەی كە هەمیشە لەدەرەوە هێشتراونەتەوە، بەبنەما دەگرێت و بەوانەوە شۆڕش پێشدەخات. ئێمە لەو باوەڕەداین كە هەر چی دەچێت ئەوا گەرمایی شۆڕش بەپێشەنگایەتی هزری رێبەر ئاپۆ، گەلی كورد و كەسانی بەرخۆەدانڤان و ژن و گەنجان بەرفراوانتر و سنورەكانی دەسەڵاتداریەتی و دەوڵەت تەنگتر دەكات.

ـ دەوڵەتی ئێران، بۆچی بەتایبەتی پەلامار و هێرشی سەر ژنان و گەنجان دەدات؟

* دەوڵەت خۆی لە بنەمادا هاوشێوەی شێرپێنجەیەكە كە بووەتە بەڵا و سەرئێشە بۆ مرۆڤایەتی. لەكوێ بوونی هەبێت، لەوێدا نەخۆشی و سەرچاوەی كێشە كۆمەڵایەتیەكان و نەخۆشی بڵاو دەكاتەوە. دەوڵەت خۆی لەخۆیدا جۆرێكی مردنە. بەڵام ژنان، ژیانیان دەوێت. دەوڵەت كاتێك دەكەوێتە نێو جومگەكانی مرۆڤ، مرۆڤ بەرەو مردن پەڵكێش دەكات. ئەوە بەتایبەتی بەرێژەی خۆكۆشتنی مرۆڤەكان دیار دەبێت، لەرێژەی بێكاری كە بەئاگاییەوە فەرز دەكرێت، دەستنیشان دەكرێت. لەرێژەی هەڵهاتنی كۆمەڵگەدا لەواتای خۆی و پڕ بابەتی دیكەدا دیار دەبێت. دەوڵەت دزی كۆمەڵگەیە. مرۆڤەکان بێ ناسنامە دەكات. بەزۆری لەشوێنی زمانی زگماكی”دایكی”، زمانێكی تر فەرز دەكات. لەدژی ئەو كەسانەی لەبەرامبەری دەوەستنەوە، ئەو بەشەی كۆمەڵگە كە رژێم قەبوڵ ناكەن و پێشەنگەی ناڕەزایەتیەكان دەكەن، رژێم ئەوانە تەنگەتاو و بێ زار دەكات. ئەوە تەنیا بابەتێك نییە كە پەیوەست بێ بەم رۆژانەی دوایی كە ماوەی شەش مانگە دەستی پێ كردوە. لەو كاتەوە كە رژێم دەسەڵاتی گرتووەتە دەست، ئەوەی كردوەتە ئامانجی خۆی.

١٢ ساڵ پێش لەخوێندنگەیەكی شێناوێ لەپیرانشار، رووداوێك روویدا كە ئەمرۆكە ئەو رووداوانە دووبارە دەكرێنەوە، ئەوەش بەردەوامی هەمان سیاسەتە. بیست و نۆ خوێندكار لەوێدا سوتێندران كە لەوانە دووانیان ژیانیان لەدەستدا. گەلی كورد بەهۆی ئەو رووداوانە، رووی راستەقینەی ئەو رژێمە دەناسێتەوە و دەبینێت. ئەو هێرشانەی كە لەئێستا لەهەرێمەكانی تر و لەسەر گەلانی تر پێكدێت بۆ گەلی كورد شتێكی زۆر غەریب و چاوەڕواننەكراو نییە؛ چونكە كوردستان رۆژانە بووەتە شوێنی تاقیكردنەوەی ئەو هێرشانەی رژێم و جێبەجێ كردنیان. كچانی خوێندكاری درود زەن لەباكوری ئێران رووبەروی سیاسەتێكی وەها بوونەوە، سوتێنران و ژەهرخوارد كران. بەڵام سەرەنجڕاكێشە كە لەم قۆناخەدا بەشێوەیەكی سیستەماتیك ئەو هێرشانە بوو كە پێكهاتن. ئەوە جۆرە سیاسەتە پێشتریش روویانداوە. ئەوانەی دژایەتی رژێمیان كردوە، ئەوانەن كە رژێم بەشێوەیەكی زەنجیرواری كوشتوونی. بەسەدان مرۆڤ، بەسەدان پێشەنگی كوردان كۆژراون و بێ كاریگەر كراون. جیاوازی هەرە بەر بەچاو لەم شۆڕشەدا چی بوو؟ لەبچووكترین تەمەنەوە بگرە، لەمەكتەبی سەرەتایەوە بگرە، تا زانكۆوەكان بەشداربوونی لەنێو شۆڕش كە لەلایەن كچان و كوڕانەوە پێكهات. بەلابردنی پەچەكانیان و دڕاندنی وێنەكانی خامنەییی و خۆمەینی لەنێو پەرتووكەكانی خوێندندا، و بەرزكردنەوەی وێنە و پۆستری جیاواز لەسەر ناوی شۆڕش و وتنەوەی دروشم لەدژی رژێم، بەشداربوونی خۆپیشاندەران لەشەقامەكان و كۆڵانەكان، وەهای كرد كە خوێندنگاكان ببنە شوێنی گەشەكردن و بەردەوامكردنی شۆڕش. ئەوانە بوو كە رژێمیان هەژاند. ئەو شتەی كە هیچ كەس نەیدەتوانی ئەنجامی بدات لەلایەن خوێندنگاكان و زانكۆوەكانەوە پێكهات و ئەوەش توڕەیەكی زۆر گەورەی لەدڵی دەوڵەت و رژێمی داگیركەریدا پێكهێنا.

لەو شۆڕشە لەمنداڵێكی هەفت ساڵان تا هەفتا ساڵان بەشداریان تێداكرد، رژێم لەبەرامبەر بەوە چی كرد؟ ئەو ناوەندانەی شۆڕشی كردە ئامانج و دەست بەژەهرخوارد كردنی زەنجیرواری كرد. ئەوە شتێكی هاكەزایی نییە. ئەوە بەپلان لەلایەن رژێمەوە پێش دەخرێت. رژێم دەیەوێت تۆڵەی خۆی لەخوێندكاران بستێنێتەوە. بەتایبەتی ئەو هێرشانەی لەسەر ژنان پێشدەخرێن بەئاگایی رژێم پێكدێت. ئەو شۆڕشە گۆڕانكاری جددی لەكۆمەڵگە بۆنیاد نا. دەركەوتنێكی گەورە لەلایەن ژنانەوە پێكهات، ئەوەش بەتەواوەتی پێچەوانەی هزر و ئایدیۆلۆژی رژێمی ویلایەتی فەقیهە. ئەو هێرشەی رژێمی ئێران هیچ جیاوازیەكی لەهێرشەكانی داعش بۆ سەر ژنان نییە. دەیانەوێت كەشێك بئافرێنن كە ژنان و كچان لەخوێندن دووربخەنەوە تا بەدوای زانست دا نەچن و هۆشیار نەبن. خوێندنگاكان لەشۆرشدا پێناسەیەكی نوێیان پێ بەخشرا. پێشتر خوێندنگاكان شوێنی گۆشارهێنان بوو، جێگای كوێلەكردن و توانەوە بوو. جێگای دروستكردنی ژنان و پیاوانی دەوڵەت بوو. بەڵام ئەمڕۆكە بووەتە جێگای بۆنیادنانی كەسایەتی پێشەنگ و شۆڕشگێڕ. بەو شێوەیە خوێندنگاكان بوونەتە ناوەندی شۆڕش، بۆیە ئەوەندە رژێمی داگیركەر بەو شێوەیە هۆڤانە”وەحشیانە” پەلاماری خوێندنگاكان و خوێندكاران دەدات. مۆخاتەبی سەرەكی ئەو كردەوانە، خودی رژێمە. رژێم ناتوانێت بەتاوانبار نیشاندانی كەسانی لەژێرناوی دژە شۆڕش، خۆی بشارێتەوە. رژێم دەیەوێت گەل هەڵخەڵەتێنێت و سیاسەتی خۆی جێبەجێ بكات. رژێمی داگیركەری ئێران هەر شت لەژێر كۆنترۆڵی خۆیدا دەهڵێتەوە. ئەگەر ئەمڕۆ ئینتەرنێت فلتەر دەكات، ئەگەر بەسیج و سۆپا ئەوەندە لەنێوخۆیدا باڵادەست دەكات لەئێران، بۆچی رژێم ناتوانێت بەرپرسی ئەو رووداوانە ئاشكرا بكات؟ نە موممكنە كە نەتوانێت ئەوە بكات. بێگۆمان لەوێدا بەرژەوەندی رژێم هەیە. ژنان و گەنجانی خوێندكار بۆ ئەوەی ئەو رووداوانە ئاشكرا بكەن، پێویستە گۆشار بخەنە سەر رژێم و ئەو سیاسەتانە بە گوڕ کردنی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی پووچەڵ بكەنەوە.

ـ دەوڵەتی ئێران رۆژەڤ دروست دەكات، بەتایبەتی لەكاتێكدا بەرەو هەشتی ئادار و نەورۆز دەچین. خوێندكاران چۆن دەتوانن ئەو رۆژەڤانە تێپەڕێنن و رۆژەڤی سەرەكی كۆمەڵگە و شۆڕش بسەپێنن؟

* پێویستە گەل هۆشیار بێ. بەتایبەتی ژنان و خوێندكاران نەبنە هۆكارێك بۆ پشتیوانی لەسیاسەتی هەندێ لایەنی پیاوسالار و کوشتەی دەسەڵات. چونكە زۆر لایەن بەو عەقڵیەتەوە هەن كە دەیانەوێت لەسەر ئەو ئێرادەیە دەركەوتووە، سیاسەت بكەن. ئەو هێزانە چاوچنۆكن و بەدوای دەسەڵاتەوەن. پێویستە گەل رۆژەڤی سەرەكە و ئەساسی خۆی بەبنەما بگرێت و رێگە نەدەن كە رۆژەڤە سەرەكیان بەلارێدا ببەن. رۆژەڤی سەرەكی، شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادییە. ئەوەش رۆژەڤەش تەنیا رۆژەڤی خوێندكاران نییە. هیچ جیاوازیەك لەوەدا نییە كە كام گەل و نەتەوە بێ، دەبێت گەلانی تریش بۆ خۆیان بەئەساس وەرگرن. ئەوەی ماوەی پەنجاە ساڵە شۆڕشێك لەژێر ئەو دروشمە درێژەی هەیە. ئەو بەرخۆدانە لەچیاكانی كوردستان و زیندانی ئیمرالی دەگاتە لووتكە. رۆژەڤی گەل دیارە. دەیانەوێت مافە بنەڕەتیە كۆمەڵایەتیەكانی خۆیان بەدەستبخەن. زەنجیری كوێلایەتی بپسێنن و كۆتایی بەرژێمی تاریكپەرەست بهێنن. ئەو دروشمانەی بەرز دەكرێنەوە لەچوارچیوەیەدا گرنگ و بایەخدار و پیرۆزن. ئەو دروشم پێشەرۆژی شۆڕش رووناكتر دەكەنەوە. لەناو ئەو ناروونی و لێڵی رژێم دەیەوێت دروستی بكات، خۆتان لە ناكۆكی و ئەو پارچەبوونەی كە بەساڵانە لەلایەن رژێمەوە وەكو سیاسەتێك فەرزكراوە بپارێزن. خوێندكاران و پێكهاتە جیاوازەكانی كۆمەڵگە پێویستە هێزی پاراستنی گەوهەری خۆیان بۆنیاد بنێن. دەستپێشخەری پاراستنی گەوهەری لەدەست خۆیاندا رابگرن. نابێت چاوەڕوانی دەوڵەت بن كە ئەوان بپارێزێت. دەوڵەت خۆی لەخۆیدا سەرچاوەی بێ پاراستن هێشتنەوە و نائەمنیە. گەلان دەبێت خۆیان، پاراستنی خۆ بكەن. دووەم؛ پێویستە گەل سیستەمی پەروەردەی كۆمەڵایەتی خۆیان پێشبخەن. تا ئێستا هەر شت لەسەر ناوی عەقڵیەتی باوك سالاری دارێژرابوو، بەڵام ئەوە ژنە كە دیموكراسی و ئازادی و ژیان دەخولقێنێتەوە. رێبەر ئاپۆ، ئەم سەدەیە وەكو”سەدەی ژنان”بەناو دەكات. ئەو رووداوانەی پێشدەكەون، ئەوە پشتڕاست دەكەنەوە. ئەو شۆڕشە نابێت بێ خاوەن ببینرێت. فەلسەفە و پارادایمێك لەپشت ئەو دروشمەوەیە. لەسەر بنەمای ئەو هزرەیە كە بەرخۆدانی بڵندتر بكەن و كۆتایی بەداگیركەری بهێنن. پێویستە هەموو خوێندكاران، لەپۆلی سەرەتایەوە بگرە تا زانكۆوەكان لەدژی سیستەمی پەروەردەیی، دام و دەزگاكانی ئیستخبارات و ئاسایش و هەموو دام و دەزگاكانی رژێم تێبكۆشن كە دەیانەوێت جیلی نوێ بێكاریگەر بكەن. بە میكانیزمەیەكی هاوبەش تێبكۆشن و رێكخستنبوونی خۆیان بۆنیاد بنێن. ئەوانەی خاوەن زیهنیەتێكی دەسەڵاتخوازیە و دەیانەوێت لەسەر وزەی گەنجان سیاسەت بەڕێوە ببەن و بەگوێرەی بەرژەوەندی خۆیان بكاربهێنن، لەبەرامبەر بەهەر هێزێك كە كوێلەتی دەسەپێنێت، پێویستە ئازادی خۆیان بەمسۆگەری بپارێزن.

ـ لەزیندانەكانیش هێرشی جیاواز وەكو دەستدرێژی لەسەر ژنان زیادیکردووە، ئێوە ئەو كردەوە چۆن هەڵدەسەنگێنن؟

* ئەو رژێمە، رژێمێكی ژنكۆژە و لەدژی مرۆڤایەتیە، بە بن پێ كردنی مافی مرۆڤ تەمەنی دەسەڵاتداریەتی خۆی درێژ دەكاتەوە. هیچ كەسێك لەئێراندا ئاسایشی گیانی و ماڵی نییە. كەسێك ناتوانێت خۆی لەسیاسەتی دەوڵەت بپارێزێت. چاوەڕوانیەكی وەها لەرژێم ناكرێت. بەڵام كەس تەسلیمی ئەو سیاسەتە نابێت. رژێم بۆ ئەوەی هەژمۆنی خۆی بپارێزێت شتێك دەكات. یەكێك لەو گۆڕەپانانەی كە هەرە زێدە رژێم سیاسەتی خۆی بەڕێوە دەبات، زیندانە. زیندان شوێنێكە بۆ شكاندنی ئێرادە، تەسلیم گرتن و تەربیەكردنی مرۆڤەکان. بەسەركەوتنی بزوتنەوەی ئاپۆیی لەرۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران، زیندان وەرچەرخاوەتە جێگای تێكۆشان و بەرخۆدان لەدژی دەوڵەت و ئایدیۆلۆژی دەوڵەت. بەتایبەتی كەسانی وەكو فەرزاد كەمانگەر و شیرین عەلەم هولی بەئێرادەیەكی پۆلایینەوە تەسلیم نابن. ئایدیۆلۆژی رژێم زەبرێكی جەرگبڕی بەركەوت و ئەوەش بناخەی بەخودان و تێکۆشانی لەو ناوەندە گەشاندەوە. لەئێران شوێنی هەرە ترسناك، زیندانە. كێ بچێتە زیندانەوە فاتێحای لەسەر دەخوێنن. وەكو ئەوەی كە ئێدی ئەو مرۆڤە ناگەڕێتەوە دەبینرێت. ئەگەریش بگەڕێتەوە ئەوا بەساخی ناگەڕێتەوە، ئەو مرۆڤە شێـت و خەمۆک و دابڕاو لە کۆمەڵگا دەبێت. لەقۆناخی شەش مانگەی شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی زۆر كەس دەستگیركراون. زۆرێك لەو مرۆڤانە رووبەرووی دەستدرێژی و ئەشكەنجەی وەحشیانە بوونەتەوە. لەژێر ناوی ئیسلامی سیاسیدا ئەوانە پێكهاتوون. ئەوە رژێمێكی مۆنافقە. خۆی لەخۆیدا لەئیسلامی کولتووریدا رەوایەتی ئەو كردەوانە بوونی نییە. زۆر كوڕ و كچ بەهۆی ئەو كردەوانە خۆیان كۆشتووە. ئەوەندە بێ ئەخلاقی دەكرێت، دەروونی مرۆڤ هەڵیناگرێت، كاتێك لەزیندان دەردەكەون، خۆیان دەكۆژن. لەزیندان دەوڵەت بەهەرشێوەیەك سیاسەتی خۆی لەسەر زیندانیان پێكدێنێت. دانپێیانانی زۆرەملێ، گۆاستنەوەی زۆر و درێژمەودا، هێرش لەسەر بنەماڵەی زیندانیان بەشێكی تری ئەو كردەوانەیە و ئەوەش ئاستی وەحشیانە بوونی رژێم پشتڕاست دەكاتەوە. ئەو هێرشانە هەمووی لەبەرامبەر بەشۆڕش پێكدێن بۆ ئەوەی گەل چاوترسێن بكەن. بەلەسێدارەدان و دەستدرێژی دەیانەوێت ترس و وەحشەت بڵاو بكەنەوە. بەڵام گەل ئێدی دەستبەرداری نابێت و ئەو سیاسەتەشیان بێ كاریگەر كردوە. پێویستە رژێم دەست لەوەها سیاسەتێك لەسەر زیندانیان بهێنێت. دەوڵەت بەراستینەی ئەو شۆڕش یاری دەكات. پێویستە لەشوێنی ئەوانە، لەگەڕان بەشوێن چارەسەریەكی ئاشتیانە و دیموكراتیانەوە بێت. بەتایبەتی پێویستە كۆتایی بەسێدارەدان بهێنێت. ئەو كەسانەی تاوانی سێدارەیان بۆ بڕاوەتەوە دەبێت ئازاد بكرێن. بەو هەنگاوانە مرۆڤ دەتوانێت بڵێ شۆڕش دەگاتە ئامانج.

ـ كەمپینی كۆدار ـ پەژاك”نا بۆ سێدارە، بەڵێ بۆ دیموكراسی”چەندە دەتوانێت وەڵامدەرەوەی داواكاریەكانی كۆمەڵگە بێت؟

* ئێمە وەكو رێكخستن پێش ئەوەی ئەم قۆناخە دەست پێ بكات، هەستمان هەڵقوڵانی دەرفەتی زێڕین و مەترسی كردبوو. بۆ چارەسەری پرسە كۆمەڵایەتیەكانی ئێران ئەم پرۆژە و پێشنیارانەمان پێشخستبوو. هاوكات كەمپینێكمان بەناوی”نا بۆ سێدارە، بەڵی بۆ دیموكراسی” راگەیاند. شۆڕشێك كە ئێستاكە هاتوووەتە ئاراوە، لەبنەمای خۆیدا، خاوەنداری كردن بوو لەو كەمپینە. گەل دیموكراسی دەوێت بۆ ئەوەی خۆیان، خۆ ئیدارە بكەن و بڕیار لەسەر چارەنووسی خۆیان بدەن. گەلانی ئێران دەیانەوێت خۆیان بەڕێوە ببەن و بڕیار لەسەر خۆیان بدەن. هەموو بەشەكانی كۆمەڵگە دەیانەوێت ناوەندچێتی كۆتایی پێ بێت. دەیانەوێت هەژارێ، بێكاری، سێدارە، كۆشتنی كۆڵبەران و تواندنەوە كۆتایی پێ بێت. ئێمە دەمانەوێت رژێم پرسگێڕێك و كێشە كۆمەڵایەتیەكان چارەسەر بكات. نەتەوە و گەلانی ئێران دانیان پێدا بنرێت. گەلی كورد لەئێران خاوەنی شووناسێكە. وەكو نەتەوە پارچە دەبینرێت. نەتەوەیەكە كە هەمیشە هەوڵدەدەن بەداری زۆر بیچەوسێننەوە و بێدەنگی بكەن. ئەوەی مرۆڤ شاگەشكە دەكات ئەوەیە كە گەلانی ئێران هەموویان بەو دروشمە دەیانەوێت دیموكراسیخوازبوونی خۆیان نیشان بدەن. ئەوە بەشێوەیەكی سروشتی بەواتای نا بۆ لەسێدارەدان لەبەرامبەر بەزینهیەتی هەفت هەزاران ساڵەیە. نا بۆ تەفتیش عەقایدە””ئەنگیزاسیۆن””نا بۆ شووشتنەوە بیروڕای ئازاد”، نا بۆ رەگەزەگەرایی كۆمەڵایەتی. ئەمانە هەموویان تێپەڕ بووە. پێشتر لەسەر لێخۆڕینی بسكلێت و چوونی ژنان بۆ ستادیۆمەكانی وەرزش و كاركردن و نەكردنی ژنان گفتوگۆ دەكرا. بەڵام بەم شۆڕشە دیار بوو كە دیموكراسی زۆر لەو شتانە بەرفراوانترە. ئەم شۆڕشە ئێران دیموكراتیزە بكات. دیموكراسی وەڵامی هەموو كێشەكانی ئێرانە. زۆڵم و زۆری بەكۆتا دێت. ئەوەش بەكۆتایی هێنانی سێدارە پێكدێت. ئەگەر لەوەدا هەنگاوێكی جددی هەڵبگیردرێت، دواتر هەنگاوی زیاتر هەڵدەگیردرێت. هەركەس ناتوانێت لەدەرەوە سیاسەت بكات و بەو شێوەیەی دەیەوێت دیموكراسی بسەپێنێت. خۆر لەرۆژهەڵاتەوە هەڵدێت. ئازادی و دیموكراسی جارێكی تر لەوێەوە هەڵدێت. رێبەر ئاپۆ وەكو رۆژە، رۆژهەڵاتی ناوین بەشۆڕش جارێكی تر رووناك كردەوە. هەشت ئادار و نەورۆز پێویستە بەجۆش و خرۆشەوە پیرۆز بكرێن. ٨ی ئادار و نەورۆز دەبێت، ببێتە هەوێنی ژیانەوە گەلان، گەنجان و ژنان بە گشتی.

دەرچە میدیا

Top Menu

Main Menu

ئامەد شاهۆ: شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی لە گەشەکردندایە

دەرچە

دەرچە میدیا

Top Menu

Main Menu

ئامەد شاهۆ: شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی لە گەشەکردندایە

بابەتی پەیوەندیدار

بابەتی پەیوەندیدار